BUMAS Adissa plancilinders

Historische beschrijving

De Adissa plancilinder bestaat uit een geperforeerde plaatstalen cilinder, welke aan de boven- en onderzijde afgesloten is door een aluminium eindvlak. In de middelpunten van deze eindvlakken zijn bussen aangebracht, waardoor het geheel draaibaar is om een op een zware stalen voet geplaatste verticale as. Het onderste eindvlak van de cilinder is van een uitstekende rand voorzien ter vergemakkelijking van het aanvatten van de cilinder om het gewenste deel der daarop aangebrachte planning voor te draaien. Langs de bovenrand van de cilinder zijn twee metalen strippen met omgezette randen bevestigd, waarin tijdschaal, orderkaartjes e.d. geplaatst kunnen worden. Deze strookhouders zijn 2,5 resp. 4 cm hoog. De gaatjes in het cilinderoppervlak hebben een middellijn van 2 mm, hun afstand bedraagt 1 cm (hart op hart). De gaatjes zijn aangebracht in 45 horizontale en 90 verticale rijen, zodat in totaal 4050 posities beschikbaar zijn. De cilinder heeft een diameter van ca 30 cm, de hoogte is 56,5 cm. Een verticale staaf van 3 mm dikte is bevestigd aan een horizontale arm die draaibaar is om de bovenste bus. Deze staaf kan als datumlijn op een afstand van ca 1,5 cm langs het cilinderoppervlak verplaatst worden, waarbij het vrije ondereinde geleid wordt door een in de uitstekende rand van het ondervlak aangebrachte groef. Door middel van een stelschroef in de horizontale arm kan de datumlijn ten opzichte van de cilinder vastgezet worden.

De cilinder is geplaatst in een rechthoekig raam dat draaibaar is om de gemeenschappelijke verticale as. Op de verticale gedeelten van dit raam zijn aan beide zijden twee 3 cm brede metalen strippen met omgezette randen aangebracht, waarin indexstroken geschoven kunnen worden. De tijdschaal wordt in de bovenste horizontale strookhouder aangebracht; de constructie van het planninghulpmiddel als omwentelingslichaam maakt het mogelijk een aaneengesloten tijdschaal te verkrijgen. Hiertoe kan de omtrek (ca. 90 cm) in 6, 12 enz. gelijke delen verdeeld worden, overeenkomend met dagen, maanden enz., welke nader onderverdeeld kunnen worden. Bij toepassing van deze indeling vervalt het omzetten van de planning aan het eind van een periode, bij planborden noodzakelijk door het bereiken van de rand; in sommige gevallen zal echter de tijdschaal verschoven dan wel door een andere vervangen moeten worden. In de tweede strookhouder kunnen kaartjes met ordernummers en dergelijke gegevens geplaatst worden.

De objecten waarvoor de planning geschiedt, kunnen aangegeven worden op indexstroken, welke in de verticale strookhouders van het draaibare raam geschoven kunnen worden. Daar dat raam van vier strookhouders voorzien is, kunnen vier verschillende planningen op dezelfde cilinder worden uitgezet. De indexstroken kunnen naar het corresponderende deel van de cilinder worden gedraaid, waardoor het aflezen vergemakkelijkt wordt. Daar ook het waar te nemen deel van de cilinder naar voren gedraaid kan worden, kan het aflezen steeds in de meest gunstige stand geschieden. Indien de plancilinder op een bureau of werktafel geplaatst is, kan de planning geraadpleegd en bijgewerkt worden zonder dat het noodzakelijk is dat de bewerker zijn zitplaats verlaat; een belangrijke tijdsbesparing kan hiervan het gevolg zijn. De voorstelling van de op de plancilinder aan te brengen planning wordt opgebouwd door uit messing gedraaide conisch toelopende stopjes van 1,5 cm lengte en 4 mm dikte in de gaatjes van de cilinder te plaatsen. Het bovenvlak van deze stopjes is van een randje voorzien ter bescherming van de op de stopjes aangebrachte kleursignalering; de stopjes zijn in vele kleuren verkrijgbaar. Naast de signalering, verkregen door de kleuren van de stopjes, kan het verband tussen verschillende stopjes worden aangegeven door koordjes. De stopjes zijn hiertoe in het deel dat buiten de cilinder uitsteekt van een kerf voorzien. De breedte van deze kerf is zodanig, dat het koordje hierin vastgeklemd wordt wanneer het eenmaal om het stopje gelegd wordt; het is dus niet noodzakelijk de koordjes door middel van een knoop op de stopjes vast te zetten. Door ook hierbij gebruik te maken van verschillende kleuren, wordt het aantal mogelijkheden tot signalering belangrijk uitgebreid. Door middel van stopjes van afwijkend model kunnen bijzondere signaleringen aangebracht worden b.v. om de tijdstippen aan te geven waarop bepaalde machines onderhoud nodig hebben.

Het geperforeerde deel van de cilinder is crèmekleurig, de overige delen zijn in bruinrode kleur gespoten. Het oppervlak is gematteerd om hinderlijke lichtreflexen tegen te gaan. De totale hoogte bedraagt 68 cm, het grondvlak wordt gevormd door een cirkel van 41 cm middellijn. Het gewicht bedraagt ca. 14,5 kg.