Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisieVorige revisie
Volgende revisie		Vorige revisie
wiki:schrijfmachines [2018/05/09 16:28] – offimasterwiki:schrijfmachines [2022/06/03 18:07] (huidige) – team_nl
Regel 1: Regel 1:
 ====== Schrijfmachines ====== ====== Schrijfmachines ======
-Een schrijfmachine is een handbediende machine voor het mechanisch schrijven op papier, karton of [[wiki:stencils]]. +Een schrijfmachine is een handbediende machine voor het mechanisch schrijven op papier, [[wiki:karton|karton]] of [[wiki:stencils|stencils]].  
- +Als gevolg van de overheersende plaats die 'schrijven', of eigenlijk het vastleggen van gegevens, op kantoor inneemt is reeds vroeg de behoefte ontstaan om het schrijfwerk te mechaniseren. De eerste schrijfmachines zijn dan ook ontwikkeld voor gebruik op kantoor en worden aangeduid als de standaard schrijfmachine. Direct afgeleid zijn de later ontwikkelde [[wiki:portable_schrijfmachines|portable schrijfmachines]] en de [[wiki:semi-portable_schrijfmachines|semi-portable schrijfmachines]]. De standaard, semi-standaard en portable schrijfmachines beschikken over een toetsenbord met rijen toetsen. In tegenstelling hierop zijn de [[wiki:index_schrijfmachines|index schrijfmachines]],  een technisch meer eenvoudige schrijfmachine met één aanwijzer of insteller en één typedrager waarbij voor iedere aanslag twee handelingen nodig zijn. \\  
-Als gevolg van de overheersende plaats die "schrijven", of eigenlijk het vastleggen van gegevens, op kantoor inneemt is reeds vroeg de behoefte ontstaan om het schrijfwerk te mechaniseren. De eerste schrijfmachines zijn dan ook ontwikkeld voor gebruik op kantoor en worden aangeduid als de standaard schrijfmachine. Direct afgeleid zijn de later ontwikkelde [[wiki:portable_schrijfmachines|portable schrijfmachines]] en de [[wiki:semi-portable_schrijfmachines|semi-portable schrijfmachines]]. +De introductie en acceptatie van de schrijfmachine vergde enige decennia waarna het uitgroeide tot veruit de meest gebruikte kantoormachine die op vrijwel geen enkel kantoor meer ontbrak. In het streven naar meer snelheid, mogelijkheden en comfort zijn schrijfmachines verder ontwikkeld, van meerdere elektrische uitvoeringen tot [[wiki:automatische_schrijfmachines|automatische schrijfmachines]] en van [[wiki:elektronische_schrijfmachines|elektronische]] uitvoeringen tot aan [[wiki:tekstverwerkers|tekstverwerkers]]. \\ 
- +Het snel opkomende gebruik van de [[wiki:personal_computers|personal computer (PC)]] met tekstverwerkingssoftware in combinatie met een [[wiki:laserprinters|laserprinter]] maakte het gebruik van alle soorten schrijfmachines volledig overbodig. Schrijfmachines worden op kantoor dan ook al vele jaren niet meer gebruikt. Om persoonlijke en/of nostalgische redenen zijn er nog altijd enkele mensen die een schrijfmachine daadwerkelijk gebruiken. Nieuwe [[wiki:elektronische_schrijfmachines|elektronische schrijfmachines]] zijn dan ook nog altijd wel, zei het beperkt, beschikbaar. Veel meer mensen tegenwoordig hebben één of zelfs meerdere schrijfmachines als pronkstuk of als verzamelobject. 
-===== Historie ===== +
-In Groot-Brittannië werd op 7 januari 1714 aan waterbouwkundig ingenieur Henry Mill in dienst van de New River Company patent nummer 385 verleend op een machine voor het schrijven en drukken van letters, zowel afzonderlijk als achter elkaar, zodat elke gewenste tekst op papier of perkament kan worden gedrukt, zo helder en duidelijk, dat men deze niet van drukwerk kan onderscheiden. Van de machine zelf is verder niets bekend. \\ +
-Uitvinder William Austin Burt kreeg in 1829 patent op de [[Typographer]]. De machine is verloren gegaan tijdens de brand van 1836 in het U.S. Patent Office, maar de originele documenten en tekeningen en specificaties zijn bewaard gebleven. Aan de hand hiervan is in 1892 nog een replica gemaakt. \\   +
-Over de ontstaansgeschiedenis van de schrijfmachine lopen de meningen uiteen. Algemeen wordt erkend dat [[Christopher Latham Sholes]] (1819-1890) die in 1868 samen met [[Carlos Glidden]] en [[Samuel W. Soule]] een machine patenteerde, de eerste was waarvan de machine ook in productie is genomen. In de zomer van 1869 werkten de drie samen verder aan de ontwikkeling van de schrijfmachine met Matthias Schwalbach in de machine winkel van C. F. Kleinsteuber. In deze periode van voortgaande ontwikkeling werd ook zakenpartner James Densmore betrokken. Soule and Glidden verlieten het project en lieten het over aan Sholes en Densmore. \\  +
-Begin 1873 benaderden zij de firma [[E. Remington and Sons]] die besloot het patent van beide te kopen. Sholes verkocht zijn helft voor $ 12.000. Densmore die meer geloof had in de uitvinding ontving voor zijn aandelen royalty's, het leverde hem een veelvoud van het bedrag op wat Sholes ontvangen had. +
- +
-==== In de media ==== +
-De Tijd: godsdienstig staatkundig dagblad 07-09-1875 \\ +
-Na vele proefnemingen schijnt men in Amerika eene waarlijk practische schrijfmachine uitgevonden te hebben. De beroemde geweerfabriek van [[Remington]] vervaardigt, naar het stelsel van zekeren Latham Sholes, schrijfmachines, die reeds op vele plaatsen in de Vereenigde Staten gebruikt worden. In grootte en vorm gelijken zij op de naaimachines. Het schrijven geschiedt door het aanslaan van toetsen, die eene letter, een cijfer of een leesteeken op papier brengen. Het geschrevene, of juister gezegd, het gedrukte, is even duidelijk als gewone boekdruk en evenzoo gelijk. Met deze machine zet men 60 woorden in de minuut, terwijl een geoefend schrijver er slechts 30 in dien tijd op het papier brengt. Ook kan men er te gelijk een vrij groot aantal kopijen mede vervaardigen. De behandeling laat zich in 14 dagen leeren. Reeds zijn de machines van Latham Sholes bij de grootste amerikaansche Telegraaf-maatschappijen, bij vele kooplieden, advocaten, ja zelfs bij de Regeering in gebruik. De Western Union Telegraph-Company, de Illinois Central Railroad Company, die bureaux in bijna alle hoofdsteden der Vereenigde-Staten en honderden bedienden hebben, beweren, dat zij door deze schrijfmachine 200,000 dollars aan salarissen jaarlijks uitwinnen. De prijs is 125 dollars.+
        
 ==== Techniek ==== ==== Techniek ====
Regel 24: Regel 15:
   * [[wiki:typenreinigers|typenreinigers]]   * [[wiki:typenreinigers|typenreinigers]]
  
-==== Fabrikanten ==== +==== Normen ==== 
- +<WRAP col3> 
-==== Merken ====+  * DIN 2101 
 +  * DIN 2102 
 +  * DIN 2103 
 +  * DIN 2104 
 +  * DIN 2105 
 +  * DIN 2106 
 +  * DIN 2107 
 +  * DIN 2108 
 +  * DIN 2109 
 +  * DIN 2110 
 +  * DIN 2111 
 +  * DIN 2112 
 +  * DIN 2113 
 +  * DIN 2114 
 +  * DIN 2116 
 +  * DIN 2117 
 +  * DIN 2118 
 +  * DIN 2119 
 +  * DIN 2123 
 +  * DIN 2125 
 +  * DIN 2126 
 +  * DIN 2127 
 +  * DIN 2131 
 +  * DIN 2137 
 +</WRAP> 
 +\\ 
 +===== Historische merken standaard schrijfmachines =====
 <WRAP col3> <WRAP col3>
   * Acme   * Acme
-  * Adler+  * ADLER
   * A.E.G.   * A.E.G.
   * A.G.   * A.G.
Regel 66: Regel 83:
   * Burnett   * Burnett
   * Burns   * Burns
-  * Burroughs+  * [[wiki:burroughs_schrijfmachines|Burroughs]]
   * Byron   * Byron
   * Caligraph   * Caligraph
Regel 123: Regel 140:
   * [[wiki:erika_schrijfmachines|Erika]]   * [[wiki:erika_schrijfmachines|Erika]]
   * Essex   * Essex
-  * Everest+  * [[wiki:everest_schrijfmachines|Everest]]
   * Excelsior   * Excelsior
   * Excelsior Script   * Excelsior Script
-  * Facit+  * FACIT
   * Faktotum   * Faktotum
   * Fay-Sholes   * Fay-Sholes
Regel 145: Regel 162:
   * Gallia   * Gallia
   * Germania   * Germania
-  * Glashütte+  * [[wiki:glashutte_schrijfmachines|GLASHÜTTE]]
   * Globe   * Globe
   * Godrej   * Godrej
   * Granville   * Granville
-  * Groma+  * [[wiki:groma_schrijfmachines|GROMA]]
   * Guhl   * Guhl
   * Hacabo   * Hacabo
Regel 165: Regel 182:
   * [[wiki:hermes_schrijfmachines|HERMES (HERMÈS)]]    * [[wiki:hermes_schrijfmachines|HERMES (HERMÈS)]] 
   * Heroine   * Heroine
-  * Herold 
   * Heros   * Heros
   * Hesperia   * Hesperia
Regel 174: Regel 190:
   * Idea   * Idea
   * Ideal   * Ideal
-  * Imperial+  * [[wiki:imperial_schrijfmachines|Imperial]]
   * Industrie   * Industrie
   * International   * International
Regel 180: Regel 196:
   * Jackson   * Jackson
   * Japanese   * Japanese
-  * Japy+  * JAPY
   * Jewett   * Jewett
   * Kamo   * Kamo
Regel 228: Regel 244:
   * Nickerson   * Nickerson
   * Nippon   * Nippon
-  * Noiseless+  * [[wiki:noiseless_schrijfmachines|Noiseless]]
   * Nora   * Nora
   * Nord   * Nord
Regel 255: Regel 271:
   * Radio   * Radio
   * Regent   * Regent
-  * Regina+  * [[wiki:regina_schrijfmachines|REGINA]]
   * Reliable   * Reliable
   * Reliance-Premier   * Reliance-Premier
Regel 263: Regel 279:
   * Revolution   * Revolution
   * Rex   * Rex
-  * Rheinita +  * [[wiki:rheinmetall_schrijfmachines|Rheinmetall]]
-  * Rheinmetall+
   * Rival   * Rival
 +  * [[wiki:robotron_schrijfmachines|robotron]]
   * Rofa   * Rofa
   * Roland   * Roland
   * Rooy   * Rooy
-  * Royal+  * [[wiki:royal_schrijfmachines|ROYAL]]
   * Roxy   * Roxy
   * Sabaida   * Sabaida
Regel 297: Regel 313:
   * Torpedo   * Torpedo
   * Transatlantic   * Transatlantic
-  * Triumph+  * [[wiki:triumph_schrijfmachines|Triumph]]
   * Uhlig   * Uhlig
   * Ujlaki   * Ujlaki
   * Ukrainia   * Ukrainia
   * Ultima   * Ultima
-  * Underwood+  * [[wiki:underwood_schrijfmachines|Underwood]]
   * Union   * Union
   * Unitype   * Unitype
Regel 319: Regel 335:
   * Wellington   * Wellington
   * Williams   * Williams
-  * Woodstock+  * WOODSTOCK
   * Wright-Speedwriter   * Wright-Speedwriter
   * XCEL   * XCEL
Regel 327: Regel 343:
   * Zeta   * Zeta
 </WRAP> </WRAP>
 +\\
 +===== Historie =====
 +In Groot-Brittannië werd op 7 januari 1714 aan waterbouwkundig ingenieur Henry Mill in dienst van de New River Company patent nummer 385 verleend op een machine voor het schrijven en drukken van letters, zowel afzonderlijk als achter elkaar, zodat elke gewenste tekst op papier of perkament kan worden gedrukt, zo helder en duidelijk, dat men deze niet van drukwerk kan onderscheiden. Van de machine zelf is verder niets bekend. \\
 +De Amerikaan William Austin Burt kreeg in 1829 patent op de [[wiki:typographer|Typographer]]. De machine is verloren gegaan tijdens de brand van 1836 in het U.S. Patent Office. \\
 +In 1833 was het de Fransman Xavier Projean met patent op de 'Ktypographic', een machine waarvan de uitvinder veronderstelde dat met deze "bijna zo snel kon worden geschreven als met de [[wiki:schrijfpennen|pen]]".
  
 +Over de ontstaansgeschiedenis van de schrijfmachine lopen de meningen uiteen. Algemeen wordt erkend dat [[wiki:christopher_latham_sholes|Christopher Latham Sholes]] (1819-1890) die in 1868 samen met [[wiki:carlos_glidden|Carlos Glidden]] en [[wiki:samuel_willard_soule|Samuel Willard Soule]] een machine patenteerde, de eerste was waarvan de machine ook in productie is genomen. In de zomer van 1869 werkten de drie samen verder aan de ontwikkeling van de schrijfmachine met Matthias Schwalbach in de machine winkel van C. F. Kleinsteuber. In deze periode van voortgaande ontwikkeling werd ook zakenpartner James Densmore betrokken. Soule and Glidden verlieten het project en lieten het over aan Sholes en Densmore. \\ 
 +Begin 1873 benaderden zij de firma [[wiki:e._remington_sons|E. Remington & Sons]] die besloot het patent van beide te kopen. Sholes verkocht zijn helft voor $ 12.000. Densmore die meer geloof had in de uitvinding ontving voor zijn aandelen royalty's, het leverde hem een veelvoud van het bedrag op wat Sholes ontvangen had.
  
-          +==== In de media ==== 
 +De Tijd: godsdienstig staatkundig dagblad 07-09-1875 \\ 
 +Na vele proefnemingen schijnt men in Amerika eene waarlijk practische schrijfmachine uitgevonden te hebben. De beroemde geweerfabriek van [[Remington]] vervaardigt, naar het stelsel van zekeren Latham Sholes, schrijfmachines, die reeds op vele plaatsen in de Vereenigde Staten gebruikt worden. In grootte en vorm gelijken zij op de naaimachines. Het schrijven geschiedt door het aanslaan van toetsen, die eene letter, een cijfer of een leesteeken op papier brengen. Het geschrevene, of juister gezegd, het gedrukte, is even duidelijk als gewone boekdruk en evenzoo gelijk. Met deze machine zet men 60 woorden in de minuut, terwijl een geoefend schrijver er slechts 30 in dien tijd op het papier brengt. Ook kan men er te gelijk een vrij groot aantal kopijen mede vervaardigen. De behandeling laat zich in 14 dagen leeren. Reeds zijn de machines van Latham Sholes bij de grootste amerikaansche Telegraaf-maatschappijen, bij vele kooplieden, advocaten, ja zelfs bij de Regeering in gebruik. De Western Union Telegraph-Company, de Illinois Central Railroad Company, die bureaux in bijna alle hoofdsteden der Vereenigde-Staten en honderden bedienden hebben, beweren, dat zij door deze schrijfmachine 200,000 dollars aan salarissen jaarlijks uitwinnen. De prijs is 125 dollars.