Hardheidsgraad, ook hardtegraad, is een aanduiding voor de hardheid van zowel potloden, potloodstiften, vulpotloodstiften of fijnstiften als ook voor schrijfpennen.

Voor de verschillende toepassingen van potloden worden deze geproduceerd in verschillende hardheden. De grondstoffen voor de stift, klei en grafiet, worden hiervoor in verschillende verhoudingen gekneed. Hoe groter het aandeel grafiet, hoe zachter is de stift en donkerder de potloodlijn.
Heden ten dage is er nog altijd geen officiële overeenstemming over de bepaling en gebruik van de verschillende hardheidsgraden bij potloden.
Potloden met een bepaalde hardheidsgraad zijn meer of minder geschikt zijn voor een bepaalde toepassing. Als leidraad kan worden genomen:

• grafische toepassingen, hardheid 5B t/m 5H
• technische toepassingen, hardheid HB t/m 10H
• tekenkunst toepassingen, hardheid 8B t/m 2H

*ook als 2-4/8, 2.5, 2-5/10 aangeduid.

Ook bij schrijfpennen werd in het verleden gesproken over hardtegraad. Hierbij stond EF voor Extra fijn en F voor Fijn.