Ergonomie is de wetenschap die zich richt op het afstemmen van hulpmiddelen en omstandigheden op de eigenschappen van de mens waardoor mensen optimaal kunnen functioneren. Naast het functioneren in het dagelijks leven waar ergonomie meer in relatie staat tot comfort heeft ergonomie bij arbeid bijkomende factoren als gezondheid en veiligheid.

Het woord ergonomie is afgeleid van de Grieks woorden ergon (ἔργον), wat 'werk' betekent en nomos (νόμος), in de betekenis van 'wet of regel'. De betekenis van ergonomie gaat echter veel verder dan deze woorden samen.
De definitie van ergonomie volgens de International Ergonomics Association (IEA) is: “Ergonomics (or human factors) is the scientific discipline concerned with the understanding of interactions among humans and other elements of a system, and the profession that applies theory, principles, data and methods to design in order to optimize human well-being and overall system performance.”
De vertaling in het Nederlands: “Ergonomie (of human factors) is de wetenschappelijke discipline die zich bezig houdt met het begrijpen van de interactie tussen de mens en andere elementen van een systeem. Het is de professie dat de theorie, principes, gegevens en methodes toepast om zo te ontwerpen dat het menselijk welzijn en de globale prestatie van het systeem geoptimaliseerd wordt.”

Binnen de ergonomie wordt gesproken van drie belangrijke hoofdaandachtsgebieden. Deze gebieden, ook specialisatiedomeinen genoemd, hebben ook betrekking op kantoor en kantoorarbeid. Te onderscheiden zijn:

• cognitieve ergonomie, bestudeert en verbetert de mentale processen zoals perceptie, geheugen, denken en motorische reacties in de interactie tussen mens en systeem. Onderwerpen zijn o.a. de mentale werkbelasting, beslissen, mens-computer interactie, menselijke betrouwbaarheid, stress en training
• fysieke ergonomie, is de afstemming van de menselijke anatomie, antropometrie, fysiologie, biomechanica in relatie tot de fysieke activiteit. Onderwerpen zijn o.a. de werkhoudingen, manueel hanteren van lasten, repetitieve bewegingen, werkplekinrichting, veiligheid en gezondheid
• organisatie ergonomie richt zich op het optimaliseren van sociotechnische systemen zoals organisatiestructuren en –processen. Onderwerpen zijn o.a. communicatie, ontwerpen van werkplekken en –tijden, teamwork, telewerken, participatieve ergonomie en kwaliteitszorg

Daarnaast zijn er meerdere specialistische aandachtsgebieden:

• sensorische ergonomie is de toepassing van menselijke perceptie en reacties op de vijf menselijke zintuigen zicht, gehoor, tast, reuk en smaak.
• taalergonomie richt zich zowel op de taalkundige vorm van tekst (woordkeus, formuleringen, alineaopbouw) en als ook op de tekstdragers (lettertype en -grootte, regelafstand, achtergrond)

Ergonomie is dus een zeer omvangrijk kennisgebied. Ook al wordt deze beperkt tot de kantoor- en leeromgeving dan alsnog zijn er vele begrippen in relatie tot ergonomie die regelmatig worden gebruikt, zoals:

• ergonomisch
• ergonomisch comfort
• ergonomisch design
• ergonomische oplossing
• ergonomische werkplek
• ergonomisch hulpmiddel
• ergonomisch ontwerp
• ergonomisch product
• ergonomisch werken
• ergonoom
• holistische ergonomie
• productergonomie

EN-ISO 9241 Ergonomics of human-system interaction

NEN 1824 Ergonomie - Ergonomische eisen voor de oppervlakte van (werkplekken in) administratieve ruimtes en kantoren

Als grondlegger van de ergonomie wordt de Poolse wetenschapper Wojciech Bogumił Jastrzębowski (1799-1882) gezien. Het grotere belang van ergonomie werd eerst na de Tweede Wereldoorlog onderkend.