De balpen is een schrijfinstrument, in de tijd een verdere ontwikkeling op de vulpen, welke schrijft met balpeninkt uit een inktreservoir. Het principe van de balpen is, onder invloed van de zwaartekracht, de stroming van inkt uit een reservoir naar een klein kogeltje die, als geschreven wordt, al draaiend de inkt op papier aanbrengt.
Een balpen bestaat altijd uit een:

• houder
• stift, bestaande uit:
  • inktreservoir gevuld met balpeninkt
  • puntstuk
• dop of een mechanisme om de penpunt in te trekken

Bij een standaard balpen is de balpenvulling simpel te vervangen. Niet navulbaar, maar functioneel gelijk aan een standaard balpen, zijn er twee types in de meest simpele vorm van een balpen, de zogenaamde stick balpen het potloodmodel, en de intrekbare balpen.
Er bestaat er zeer grote variëteit aan balpennen. Dit komt voort uit het feit dat balpennen met vele materialen, van goedkoop kunststof tot zeer edele metalen zoals zilver en goud kunnen worden geproduceerd. Uitvoeringen worden ook ingedeeld aan de hand van de groep van gebruikers, zo is bijvoorbeeld de schoolpen nog altijd een begrip. Zelfs de plaats waar met balpen wordt geschreven geeft weer een ander type balpen zoals de baliepen. Balpennen zijn er voor algemeen gebruik tot luxe balpennen voor het schrijven met een balpen met comfort en bijzondere uitstraling. Een bijzonder type balpen is de ergonomische balpen waaraan meer ergonomische eigenschappen zijn toegekend.

Functioneel gelijk maar geschikt voor het schrijven in bijzondere weersomstandigheden zijn all-weather balpennen.
Met meerdere balpenvullingen uitgevoerde balpennen voor het schrijven in verschillende schrijfkleuren zijn meerkleurenbalpennen die voorkomen met een capaciteit van 2 tot 8 vullingen. Een bijzonder toevoeging aan een balpen is deze met een 'ingebouwd stempel'. Deze stempelpennen zijn er ook als rollerball pen pen en als vulpen.

Ook navulbare gelpennen zijn functioneel gelijk aan standaard balpennen maar schrijven met een gel-inkt.

Het verzamelen van balpennen is gelijk het verzamelen van andere schrijfwaren wereldwijd verspreid. Door de kortere periode en veel minder technische ontwikkelingen is het verzamelen van balpennen eenvoudiger dan het collectioneren van de toch ook wel hoger aangeschreven vulpennen. Bij balpennen zijn verzamelingen dan ook voornamelijk op een of meerdere merken gericht. Voor kleine waardevolle collecties balpennen zijn er pen verzameldozen.
Van geheel andere omvang zijn de verzamelingen bestaande uit balpennen, intrekbare balpen en stick balpenpen die zijn geproduceerd als reclamedragend relatiegeschenk of giveaway.

• inktkleuren

• hout
• kunststof, gerecycled kunststof, bioplastic
• metaal:

• schrijfbreedte
• schrijflengte
• gewicht

Bij aanschaf en gebruik van balpennen kunnen milieuaspecten in aanmerking worden genomen of hiervoor kan wetgeving van kracht zijn. Net als wetgeving kunnen bepaalde milieuaspecten als milieukeurmerk gecertificeerd zijn.

• Das Österreichische Umweltzeichen
• Der Blaue Engel

Aan balpennen worden onterecht ook de normen ISO 9001, ISO 14001 en EMAS certificering toegeschreven. Deze zijn niet bepalend voor de eigenschappen en kwaliteit van het product.

• penetuis
• pen verzameldozen
• balpenvullingen

Bij onderstaande merken maken balpennen deel uit van het assortiment. Per merk kunnen een of meerdere mogelijke uitvoeringen niet beschikbaar zijn.

De uitvinding van de balpen zoals wij deze kennen is toe te schrijven aan de Hongaarse journalist en uitvinder László József Bíró. Na de introductie in 1931 tijdens Nemzetközi Vásár, de Budapest International Fair, duurde het nog enige jaren van verdere ontwikkeling. Eerst in 1938 patenteerde hij zijn uitvinding in Hongarije (No. 120037). Daarna volgden verschillende andere landen, achtereenvolgens Zwitserland in 1939 (No. 204880), Argentinië in 1940 (No. 51454) en de Verenigde Staten in 1941 (No. 2258841), 1943 (No. 2390636, No. 2397229 en No. 2416896) en in 1944 (No. 2400679).